Historia kotów brytyjskich

: Poprawiono: 04 kwiecień 2020

Powszechnie uważa się, że pierwsze koty domowe trafiły na wyspy brytyjskie wraz z Rzymianami około 43 roku n.e. Ta teoria ma zwolenników i przeciwników^[1]. Rzymianie wysoko cenili takie przymioty jak obowiązkowość, posłuszeństwo i lojalność – cechy, których nie można udomowionemu kotu przypisać. Bardzo ważnym elementem przemawiającym za obecnością kotów wśród legionów rzymskich jest konieczność ochrony zapasów żywności dla wojska. Jednak i tu pojawiają się wątpliwości, gdyż Rzymianie do walki z gryzoniami hodowali inne małe drapieżniki. Znalezione w wykopaliskach kości kotów są bardzo nieliczne i nie można wykluczyć, że należały do żbików zamieszkujących podbijane tereny. Za obecnością kotów wśród Rzymian przemawiają jednak pewne dowody historyczne^[2], jak na przykład starożytna rzymska mozaika kota znajdująca się w zbiorach Narodowego Muzeum Archeologicznego w Neapolu. Jeśli przyjąć hipotezę, że to właśnie Rzymianie przywieźli udomowione koty na wyspy brytyjskie to koty miały bardzo dużo czasu by przystosować się do specyficznego klimatu i przybrać współczesny wygląd, więc teza głoszona przez niektórych autorów jakoby to właśnie koty brytyjskie towarzyszyły Rzymianom w podboju Europy^[3] wydaje się jednak nieco przesadzona, zwłaszcza jeśli porównamy wizerunek kota z mozaiki i współczesnego kota brytyjskiego.

Pierwsza oficjalna wystawa kotów odbyła się 13 lipca 1871 roku w Crystal Palace w Londynie. Pomysłodawcą wystawy był Harrison Weir. Jego pionierskim pomysłem był standard rasy. Na podstawie przygotowanych przez niego standardów poszczególnych ras koty były oceniane przez specjalnie powołanych sędziów. Harrison Weir był zresztą jednym z trzech sędziów oceniających wówczas koty. Kotem brytyjskim który był jednym ze zwycięzców tej wystawy była czternastoletnia niebieska pręgowana kotka Harrisona Weira o imieniu The Old Lady^[4]. Pierwszym oficjalnie uznanym kocurem brytyjskim był czarny klasycznie pręgowany Ballochmyle Brown Bump urodzony w 1896 roku. ^[5]

Więcej o pierwszych wystawach kotów i problemach z jakimi borykali się hodowcy prezentujący swoje, przeważnie długowłose piękności można przeczytać na stronie: tutaj.

Podczas I Wojny Światowej koty odgrywały ogromną rolę. Jak podają źródła, w armii brytyjskiej wykorzystywano wówczas 500 000 kotów^[6] nie tylko do walki ze szczurami. Czy były to koty brytyjskie? Ochrona wojskowych zapasów żywności w czasie II Wojny Światowej to podstawowe zadanie kotów i może dlatego tak niewiele ich zostało po wojnie w oficjalnych hodowlach.

W okresie powojennym kotom brytyjskim groziło wyginięcie. Hodowcy postanowili odtworzyć tą rasę krzyżując ostatnie pozostałe w hodowlach osobniki z kotami innych ras. Krzyżowano brytyjczyki głównie z kotami kartuskimi, persami, rosyjskimi niebieskimi, kotami europejskimi, syjamskimi i kotami egzotycznymi. Każda z tych ras pozostawiła swoje indywidualne cechy we współczesnym wyglądzie kotów brytyjskich. Koty kartuskie i rosyjskie spowodowały smukłą sylwetkę i wydłużony pysk. Koty perskie powodowały powrót do krępej sylwetki, skrócenie pyska i wydłużenie futra. Ta ostatnie cecha spowodowała pojawianie się kotów brytyjskich długowłosych, co było utrapieniem wielu hodowców gdyż koty brytyjskie długowłose długo nie były uznawane za rasowe.

Zmiany w wyglądzie kotów doprowadziły niemal na skraj katastrofy hodowców kotów kartuskich, które wyglądem tak bardzo zbliżyły się do kotów brytyjskich, że światowa organizacja zrzeszająca hodowców kotów FIFe postanowiła połączyć obie rasy w roku 1970^[7], czyli dziesięć lat po oficjalnym zatwierdzeniu standardu rasy kotów brytyjskich. Spotkało się to z ogromnym oporem hodowców kotów kartuskich „dawnego typu” i może dlatego decyzja o rozdzieleniu obu ras zapadła już po siedmiu latach (1977). Decyzja okazała się trafna, dlatego po kolejnych czterech latach (1981) wyodrębniono z populacji kotów brytyjskich koty europejskie.^[8]

Koty brytyjskie oficjalnie zostały uznane po raz pierwszy za rasowe w 1929 roku przez angielską organizację GCCF (Governing Council of the Cat Fancy). Jak podaje oficjalna strona GCCF koty brytyjskie są obecnie najpopularniejszą rasą kotów na wyspach brytyjskich.^[9] Dominacja ta nastąpiła jednak dość niedawno bo dopiero w roku 2000 gdyż wcześniej największą popularnością cieszyły się koty perskie.^[10]

W okresie powojennym popularność kotów brytyjskich wyszła poza obszar wysp. W tym okresie to Holendrzy wnieśli znaczący wpływ na rozwój tej rasy, krzyżując nieliczne jeszcze koty brytyjskie z kotami syjamskimi i ponownie z persami. Jednym z najbardziej znaczących przodków niebieskich Brytyjczyków jest kocur Sylvan Peter urodzony w 1940 roku. To jego dwaj synowie Sylvan Timmy i Sylvan Quickee znacząco przyczynili się do zwiększenia liczebności niebieskich brytyjczyków. W latach 60-tych nastąpiła dominacja kotów wywodzących się od kocura Jezrel Jomo (1962).

Jego potomek Peter Pan Pompoen (1974) wygrywając wystawę w Amsterdamie w roku 1976 na stałe zapisał się w panteonie kotów brytyjskich. Jego córka Abigal v.d. Hörden (1984) odnosiła znaczące sukcesy wystawowe (EC) w organizacji DEKZV (Deutsche Edelkatzenzüchter-Verband). Istotną wadą tego kocura było to, że został ojcem około 400 miotów. Był skutecznym reproduktorem jeszcze w wieku 11 lat, ale znacząco zmniejszył różnorodność genetyczną kotów brytyjskich.

Mówiąc o wyjątkowych kotach brytyjskich w Europie nie można pominąć kocura o imieniu Oscar von Uhlenspeegel (1994), który w 1996 roku na wystawie światowej w Arnheim w Holandii zdobył tytuł World Winner.^[11]

Jego potomkowie mieszkają w kilku hodowlach w Polsce. Kotka mieszkająca w naszej hodowli SC Afrodyta Miły Futrzak*PL ma tego kocura w rodowodzie.

Osobną grupą kotów brytyjskich są koty nazywane Highlander czyli długowłose. Kot brytyjski długowłosy został uznany za kota rasowego dość późno najpierw (w 1999 roku) uznała go założona w Stanach Zjednoczonych organizacja TICA (The International Cat Association)^[12] by ostatecznie do grona ras uznawanych przez FIFe (Federation Internationale Feline) trafić w roku 2017^[13] pod kodem EMS – BLH (British Longhair). Kodem EMS dla kotów brytyjskich krótkowłosych był skrót BRI. Został on zmieniony na BSH (British Shorthair) z dniem 01 stycznie 2016 roku i od tego czasu długowłose brytyjczyki zagościły na wystawach odbywających się pod patronatem FIFe. Pierwszy raz w Polsce można było podziwiać te koty w czasie wystawy odbywającej się w dniach 27-28 lutego 2016 roku w Warszawie. Prezentowane były wtedy trzy kocice tej rasy. (Rozbieżność dat pomiędzy oficjalna stroną FIFe i regulaminem wystawowym FPL może być spowodowana błędem na stronie FIFe).

Popularność kotów brytyjskich w Polsce jest bardzo duża i jak podaje w swoich statystykach FPL (Felis Polonia) od początku prowadzenia statystyk koty te znajdują się na drugim miejscu w rankingu popularności^[14] po Main Coonach a przed Ragdollami. W roku 2017 koty brytyjskie stanowiły prawie 22% ogółu rejestrowanych w Polsce kotów rasowych.

Wykaz źródeł:

[1] https://forum.historia.org.pl/topic/16451-koty-w-armii-rzymskiej/

[2] http://thecatalley.blogspot.com/2013/01/cats-of-roman-legions.html

[3] https://www.josera.pl/poradnik/wiedza-o-kotach/kot-brytyjski%20.html

[4] http://messybeast.com/showing.htm

[5] Very Britisch Cats – Autor – Sandra Storch

[6] https://www.thegreatcat.org/cats-20th-century-history-cats-war/

[7] Data wymaga potwierdzenia w oficjalnych dokumentach

[8] http://fifeweb.org/wp/breeds/breeds_prf_stn.php

[9] https://www.gccfcats.org/Cat-Breeds/British-Shorthair

[10] https://www.gccfcats.org/Portals/0/Breed%20Analysis%20Info/ AnalysisOfBreedsRegistered1997_2005.pdf?ver=2016-07-22-165854-407

[11] Very Britisch Cats – Autor – Sandra Storch